Waarschijnlijk heb je op het moment van het lezen van dit verhaal je jezelf al een paar keer over de titel van deze blog verwonderd, zeker als je traag internet hebt en een paar seconden lang enkel de titel ziet verschijnen. Begrijpelijk, want het woord bazooka wordt over het algemeen niet heel vaak gebruikt. Een bazooka is een antitankwapen, speciaal voor de infanterie, dat dermate veel schade aan kan richten dat het zelfs een tankwagen kan verwoesten. Grof geschut dus. Zelf ken ik de term van het spelletje ‘Worms’, waarbij twee teams van wormen elkaar met een groot arsenaal aan wapens te lijf gaan. De reden van deze titel staat gelijk met de gedachte die in mij opkomt als ik het stuk in het NRC lees over de proef met de enkelband bij tbs’ers.[1] Minister Dekker heeft dit keer bedacht dat het wel een goed idee zou zijn om tbs’ers te voorzien van elektronische apparaten zodat incidenten voortaan worden voorkomen. Je leest het goed, een apparaatje wat incidenten tijdens verloven voorkomt. Dit moet een revolutionair apparaat zijn want hersens aansturen via een enkelband lijkt me vrij lastig. Of werkt het voorkomen van incidenten niet op die manier?
Niet alleen reclassering en de Dienst Vervoer en Ondersteuning delen hun mening in de afweging of een enkelband nodig is. Zelfs het Adviescollege Verloftoetsing TBS heeft een adviesrecht om tot een ‘nauwkeurige en zorgvuldige afweging’ te komen. Nog meer administratie en wachttijden is dan het eerste wat ik denk. Met een elektronische enkelband staat een patiënt in contact met de meldkamer van reclassering. Medewerkers zien op een beeldscherm waar iemand zich bevindt en of hij op de juiste plek is. Als iemand de enkelband vernield, want dat is kennelijk vrij eenvoudig, gaat er een alarm af en wordt de politie ingeschakeld. Nu kan ik een heel punt maken over het feit dat Michael P. zich binnen loopafstand van de instelling ophield en waar hij zijn daden heeft gepleegd, maar dat is eigenlijk niet het punt wat ik wil maken. Ook het feit dat een strafbaar feit sneller gepleegd is dan dat de politie op de stoep staat, zal ik niet verder benoemen. Waar ik mij druk om maak is het feit dat er in heel Nederland maar 1307 mensen een tbs-maatregel hebben.[2] Niet dat ik vind dat er meer mensen zouden moeten zijn met een maatregel, dat laat ik aan de rechter over, maar het feit dat er weer enorm druk wordt gedaan over een relatief kleine groep mensen.
Per jaar vinden er zo’n 70.000 verlofbewegingen plaats. Dat klinkt alsof we best vaak een tbs’er tegen het lijf kunnen lopen. Is er dan ook een grote kans dat je gevaar loopt? Het aantal ontvluchtingen, dus het daadwerkelijk uitbreken uit een instelling, in 2018 staat op 0 en het aantal onttrekkingen tijdens verlof op 30, een percentage van 0,04%. En dan hebben we het over een cijfer inclusief het enkel te laat terugkomen van verlof. Het percentage verloven waarbij het daadwerkelijk uit de hand loopt ligt dus nog een stuk lager. Waarom trekt de minister dan alle toeters en bellen uit de kast om deze groep mensen te voorzien van een enkelbandje? Oftewel, wie heeft er niet op zitten letten tijdens het vak statistiek en kansberekenen?
Kennelijk is aanjager van de proef Henk Krol van 50Plus. Aanleiding van het voorstel was dat de moordenaar van Anne Faber, Michael P, te veel vrijheid kreeg tijdens zijn verlof.[3] Huh? Ligt het nu aan mij of weet Henk het verschil niet tussen de verschillende strafrechtelijke titels die we in Nederland kennen? Michael P. was namelijk niet de trotse bezitter van een tbs-maatregel maar viel onder een andere forensische maatregel, namelijk artikel 15 lid 5 Penitentiaire beginselenwet. Dat was juist het hele punt. Als Michael P. een tbs-maatregel opgelegd had gekregen was Anne waarschijnlijk nu nog in leven en waren de andere cliënten met een soortgelijke titel, die de dupe zijn geworden van het falen van het systeem, nu vrolijk verder gegaan met resocialiseren in plaats van hun straf volledig binnen uit te zitten omdat ze niet meer met verlof mogen.
Ergens gaat er dus iets mis in het strafrechtelijk systeem. Het lijkt erop dat, zodra iemand ontsnapt en er een link is met een kliniek of andere instelling, iedereen gelijk over het tbs-systeem moet vallen. Dat het onderscheid met andere strafrechtelijke titels onder de Nederlanders niet bekend is, kan gebeuren. We hebben immers niet allemaal duidelijk voor ogen dat we nog 24 andere titels hebben waarop mensen in een kliniek kunnen verblijven. Maar dat de media en politica, onze heilige informatiebron en landregeerders, niet weten waar ze het over hebben, vind ik zorgelijk. Tbs’ers moeten zich inmiddels heiliger dan de paus opstellen eer ze op verlof mogen terwijl mensen met een andere titel compleet doorgesnoven op verlof kunnen want er is een einddatum in zicht. Oh, er is overigens wel geopperd om een extra verloftoets te doen bij de mensen met een strafrechtelijke titel niet zijnde een tbs-maatregel. Ook dit gaat weer veel tijd, geld en administratie kosten.
Mijn voorstel zou zijn om die enkelband om
te doen bij de verlofgangers met een andere titel dan tbs. De enkelbandjes zijn
immers al gemaakt en dus zonde om weg te gooien, de verlofcommissies voor
overige titels nog niet opgericht dus ik zie hier een enorme
besparingsmogelijkheid in. Daarnaast is het lekker efficiënt want de extra tijd
die op zou gaan aan het vergaderen van verlofcommissies kan nu mooi weer in de
behandeling worden gestoken. Want daar is het hele systeem toch eigenlijk op
gericht? Behandeling? Minister Dekker, laat die bazooka eens thuis en raadpleeg
eerst de mensen op de vloer voordat je toestemming geeft voor allerlei
maatregelen die kant noch wal raken.
[1] C. Koenis, Minister Dekker start proef met enkelband voor tbs’ers, 27 juni 2019, NRC, te vinden via; https://www.nrc.nl/nieuws/2019/06/27/minister-dekker-start-proef-met-enkelband-voor-tbser-a3965284
[2] Factsheet tbs 2019 is te vinden op; https://www.forensischezorg.nl/files/infographic_tbs_april_2019.pdf
[3] C. Koenis, Minister Dekker start proef met enkelband voor tbs’ers, 27 juni 2019, NRC, te vinden via; https://www.nrc.nl/nieuws/2019/06/27/minister-dekker-start-proef-met-enkelband-voor-tbser-a3965284