Iedereen kent wel iemand die hij of zijn niet uit kan staan. Die ene buurman die constant loopt te zeuren, een collega die altijd het gesprek weet te draaien zodat het over haarzelf gaat, iemand die tijdens de fitness zwaar op je allergiezone zit door veel te enthousiast zijn oefeningen te doen. Soms zouden we deze mensen het liefst even heel hard willen slaan of vertellen waar het op staat. We doen dat meestal niet omdat we weten dat het niet mag, strafbaar en tegen de norm, maar het zou ons enorm opluchten. Ook weten we dat het geen zin heeft om ons groen en geel aan deze mensen te ergeren, want ze doen het niet expres of hebben hun irritante gedrag niet door. De enige die er last van heeft ben jij waarschijnlijk zelf. Hoe kun je nu het beste deze negatieve situatie omzetten naar iets positiefs? En dan bedoel ik niet alsnog te slaan terwijl er niemand kijkt, omdat het dan jouw woord tegen het zijne is. Nee, door het gedrag te observeren en te spiegelen bij jezelf. Ik weet het, het klinkt wat vaag, maar door dit gedrag te bestuderen komen we meer van onszelf te weten. De naam van dit onbelichte gedeelte van onszelf heet, zoals de naam het al zegt, onze schaduwkant. Het klinkt misschien heel sinister of onheilspellend maar geloof mij, iedereen beschikt over een schaduwzijde van zijn of haar persoonlijkheid.
Carl Jung, een Zwitserse psycholoog en psychiater sprak begin 20e eeuw al over de schaduwkant. Volgens hem is de schaduwkant de persoon die je niet wilt zijn, maar die je wel bent. Iedereen doet onbewust zijn best om de minder mooie kanten verborgen te houden voor de buitenwereld maar ook voor zichzelf. In de schaduw van de leuke persoon die je denkt te zijn, zitten seksuele en overlevingsinstincten, overblijfselen uit een tijd dat de mens vooral bezig was met overleven en reproduceren.[1] Het is dus heel logisch te verklaren dat we af en toe iemands ogen willen uitkrabben of willen slaan. Je schaduwzijde is een soort prullenbak waarin alle eigenschappen in verdwijnen waarvan je vanaf kinds af aan hebt aangeleerd dat deze eigenschappen niet goed zijn. Dat we iemand niet mogen slaan of schoppen is ons al in onze jeugd geleerd, tenminste, als je ouders hun taak serieus hebben genomen. Door je omgeving heb je verschillende normen en waarden aangenomen waarbij er een gedeelte van jouw persoonlijkheid in de schaduw is komen te staan, vooral omdat dit gedrag werd gezien als onwenselijk of ongepast. Dit betekent niet dat deze kant er niet meer is. Sterker nog, op momenten dat je er juist niet op zit te wachten komt deze kant tevoorschijn. Is het dan niet beter om de tijd te nemen om deze kant van jezelf te ontdekken? En hoe doe je dat?
Heel simpel, drank is de makkelijkste manier om verborgen eigenschappen van jezelf te ontdekken. Zo kan iemand met drank op ineens heel gezellig worden en veel praten, of juist strontvervelend zijn, seksistische grapjes maken en met mensen willen gaan vechten. Niet alleen alcohol brengt je schaduwzijde aan het licht, ook vermoeidheid of stress kan maken dat jouw schaduwzijde naar de oppervlakte komt. Je mist immers op dat moment de controle over je zelfbeheersing. Hoe meer je het probeert te verdringen, hoe groter de kans dat deze tijdens onverwachte momenten opduikt. Wil je jezelf toch beter leren kennen, dan is drank een goede manier om je schaduwzijde onder ogen te komen. Dit betekent uiteraard niet dat ik je nu aanzet tot het ontwikkelen van een drankverslaving. Drank maakt immers meer kapot dat je lief is, tenzij je een hele gezellige schaduwzijde hebt.
Een andere manier om je schaduwkant te ontdekken is door te kijken naar de medemens, en dan met name die bij jou op je irritatiezone zitten. Alles wat je namelijk ergert aan anderen kan je helpen jezelf beter te begrijpen. Hoe minder goed je iemand kent, hoe groter de spiegel die hij of zij je voorhoudt, aldus Jung. De oplossing is dus om deze mensen te gebruiken als spiegel van je ziel. Ik weet het, het klinkt wat zweverig, maar eigenlijk is het heel simpel. Hoe slechter je de ander kent, hoe groter je projectie op iemand is. Vooral als je emotioneel heftig op een ander reageert, is dat vaak iets wat je in jezelf onderdrukt. Dus zit je tijdens de lunch met je collega’s en doet er iemand vreselijk opschepperig en voert iemand het hoogste woord? Wellicht moet je je dan eens afvragen of je zelf iets meer van die eigenschap kunt gebruiken. Uiteraard is er altijd de uitzondering dat sommige mensen gewoon intens naar zijn zonder dat je er wat van leert. Let dus goed op met wie je te maken hebt.
Kritisch naar een ander kijken om vervolgens kritisch naar jezelf te kunnen kijken betekent tevens dat je jezelf kwetsbaar op moet stellen. Dit is niet altijd leuk want je zult eigenschappen van jezelf tegenkomen die niet altijd even fraai zijn. Wel is het leren kennen van je schaduwkant noodzakelijk voor je persoonlijke groei. Iedereen heeft positieve en negatieve kanten, maar die horen bij elkaar. Daarnaast kun je in tijden dat je jezelf wat minder onder controle hebt, de scherpe randjes eraf halen door je schaduwkant tijdig te herkennen.
Dus wil je iemand een flinke mep verkopen? Bedenk dan waarom deze persoon dit gevoel bij je naar boven haalt en vraag je af welk deel van jou hierin wordt weerspiegeld. Als je jezelf volledig accepteert, en dus ook je schaduwkant hebt omarmd, loopt het meestal wel goed af. En mocht je nu toch hebben geslagen, denk eraan, één getuige is geen getuige 😉
[1] Manon Sikkel, Wat kun je leren van je donkerste kant van je persoonlijkheid? 4 juli 2019, te vinden via; https://www.bedrock.nl/wat-je-kunt-leren-van-de-donkerste-kant-van-je-persoonlijkheid/